Μετά από ένα διήμερο κρίσιμων διαπραγμα- τεύσεων στις Βρυξέλλες, οι 28 ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η Τουρκία κατέληξαν σε μια ομόφωνη απόφαση για την ... αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης.
Ως ημερομηνία έναρξης ισχύος της συμφωνίας ορίζεται η 20ή Μαρτίου, οπότε αρχίζει η εφαρμογή των απελάσεων - επαναπροωθήσεων όλων των προσφύγων και μεταναστών που θα φθάνουν από την ημέρα αυτή στην Ελλάδα.
Στην κοινή συνέντευξη Τύπου που παραχώρησαν αμέσως μετά οι Ντόναλντ Τουσκ, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ και Αχμέτ Νταβούτογλου, επισημάνθηκε ότι η συμφωνία που επιτεύχθηκε είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και η υλοποίησή της θα πραγματοποιηθεί μέσα σε συγκεκριμένο πλαίσιο και τη συμμετοχή των Ηνωμένων Εθνών.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ επισήμανε ότι η συμφωνία αφορά όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ακόμα και τα πιο μικρά κράτη, ενώ παρέθεσε τα κεντρικά σημεία της που είναι: από τις 20 Μαρίου ξεκινά η εφαρμογή του σχεδίου επανεισδοχής/επανεγκατάστασης «ένας προς έναν» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, β) το άνοιγμα του κεφαλαίου 33 (προϋπολογισμός) γ) ατομική εξέταση κάθε αίτησης ασύλου, ενώ δεν θα υπάρχουν μαζικές απελάσεις και δ) τη χρηματοδότηση της Τουρκίας με 3 δισ. ευρώ.
Ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου έκανε λόγο για σημαντική και ιστορική ημερομηνία και εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς τους κ.κ. Γιουνκέρ και Τουσκ για τις μεγάλες προσπάθειες κατέβαλαν για να καταλήξουν σε συμφωνία. Όπως είπε ο κ. Νταβούτογλου σημείωσε ότι «επιβεβαιώθηκε πως Ευρωπαϊκή Ένωση και Τουρκία έχουν το ίδιο μέλλον», γι΄αυτό και «πρέπει να έχουμε το ίδιο όραμα». Παράλληλα, τόνισε ότι με τη συμφωνία αυτή επιμερίζονται δικαίως τα βάρη και πως θα πρέπει για να υπάρξει επαναπροώθηση των παράτυπων μεταναστών θα πρέπει και η ΕΕ να αναλάβει τις υποχρεώσεις της. Ο Νταβούτογλου είπε πως είναι θετικό που ανοίγει το κεφάλαιο 33 στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις και ελπίζει πως σύντομα θα ανοίξουν και άλλα κεφάλαια. Όσον αφορά τη χρηματοδότηση της Τουρκίας, είπε πως τα 3 δισ. ευρώ που θα δοθούν είναι για το καλό των Σύρων προσφύγων και για την μετακίνησή τους σε ασφαλή μέρη είτε εντός της Συρίας είτε εντός της Τουρκίας.
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιουνκέρτόνισε με έμφαση ότι η συμφωνία είναι στα πλαίσια του διεθνούς δικαίου και πως αυτό είναι αδιαμφισβήτητο. Πρόσθεσε δε ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ακολούθησε τις προτάσεις της Επιτροπής και αυτό είναι πολύ σημαντικό». Ο κ. Γιουνκέρ ευχαρίστησε τον Ντόναλντ Τουσκ για τη συμβολή του σε αυτή τη συμφωνία η οποία -όπως είπε- είναι νόμιμη και εφαρμόσιμη.
Τέλος αναφέρθηκε στην Ελλάδα, λέγοντας πως η συμφωνία αυτή αποτελεί μια μεγάλη διοικητική πρόκληση για τη χώρα και πως η ΕΕ θα σταθεί στο πλευρό της. Δεν σταματάμε τη συνεργασία με την Ελλάδα, είμαστε αλληλέγγυοι προς αυτήν, είπε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επίσης αναφέρθηκε στην Ειδομένη, λέγοντας ότι «δεν είναι η εικόνα που πρέπει να δίνουμε ως ενωμένη Ευρώπη».
Τα σχέδια των μονομερών ενεργειών μπαίνουν στο ψυγείο, ανέφερε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας μετά το πέρας της Συνόδου Κορυφής, τονίζοντας ότι «έγινε πράξη αυτό που προσπαθούσαμε εδώ και τρεις μήνες, δηλαδή να έχουμε κοινή αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης και η οποία είναι διεθνής, αφορά την Ε.Ε. στο σύνολό της».
Όπως τόνισε, το ζήτημα έπρεπε από την πρώτη στιγμή να αντιμετωπιστεί ως κοινό ευρωπαϊκό πρόβλημα. Αυτό που πριν από 11 ημέρες έμοιαζε ως εγκαταλελειμμένο σχέδιο, δηλαδή η κοινή συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, και οι περισσότεροι προσανατολίζονταν σε μονομερείς ενέργειες, με τον κίνδυνο η Ελλάδα να μετατραπεί σε αποθήκη ψυχών,
Ο Πρωθυπουργός έκανε λόγο για σημαντική διπλωματική νίκη για την Ελλάδα και στάθηκε στη σημασία της επίσκεψής του στη Σμύρνη, προ δέκα ημερών. «Θέσαμε στη Σμύρνη τις βάσεις για τη σημερινή απόφαση», υπογράμμισε και πρόσθεσε: «Όποιος τολμά με σχέδιο στην Εξωτερική Πολιτική, έχει επιτυχίες».
Όπως είπε, αυτές τις ημέρες, αθόρυβα αλλά σε διαρκή επικοινωνία με την κυπριακή κυβέρνηση, η Αθήνα συνεργάστηκε ώστε να αποτραπούν παράλογες απαιτήσεις της Άγκυρας, η οποία ήθελε να βάλει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης πτυχές του Κυπριακού προβλήματος, και ενώ βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι σχετικές διαπραγματεύσεις.
«Καταφέραμε αυτές οι απαιτήσεις για άνοιγμα των πέντε κεφαλαίων που έχει παγώσει η Κύπρος, αλλά και ένα που έχουμε παγώσει εμείς (31), να φύγουν από το τραπέζι», συμπλήρωσε, διευκρινίζοντας ότι «ανοίγουν άλλα κεφάλαια, η βίζα για τους Τούρκους πολίτες στην Ε.Ε.».
Το αναθεωρημένο προσχέδιο που κατέθεσε ο Ντόναλντ Τουσκ -και το οποίο εγκρίθηκε χωρίς αλλαγές, σύμφωνα με ευρωπαϊκή πηγή- εμπεριέχει προτάσεις συμβιβασμού για τα τέσσερα αμφιλεγόμενα σημεία:
-Σε σχέση με τις ενστάσεις τις Κύπρου για το άνοιγμα των κεφαλαίων, υπάρχει συμβιβασμός που ικανοποιεί σύμφωνα με την ίδια πηγή τόσο την Κύπρο όσο και την Τουρκία, για το άνοιγμα του Κεφαλαίου 33 (προϋπολογισμός), το οποίο δεν έχει μπλοκαριστεί από την Κύπρο, εντός της ολλανδικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ -δηλαδή μέχρι τον Ιούνιο.
-Σε σχέση με την ημερομηνία εφαρμογής του σχεδίου επανεισδοχής/επανεγκατάστασης «ένας προς έναν» μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας προτείνεται να οριστεί η 20ή Μαρτίου.
-Σε σχέση με τη νομιμότητα του εν λόγω σχεδίου επισημαίνεται ότι θα είναι σε πλήρη συμφωνία με το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, θα σέβεται δηλαδή την αρχή της ατομικής εξέτασης κάθε αίτησης ασύλου, ενώ στην τελική συμφωνία θα υπάρχει σαφής αναφορά στην αρχή μη επαναπροώθησης και στις μη συλλογικές επιστροφές.
-Σε σχέση με την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας για τους πρόσφυγες, στην τελική συμφωνία προτείνεται να μην υπάρχουν νέα ποσά, αλλά σαφής αναφορά σε συγκεκριμένα έργα που μπορούν να επωφεληθούν από τα ήδη υπάρχοντα τρία δισ. μέσα στην εβδομάδα για ταχύτερη εκταμίευση.
Οι «28» ήλθαν απέναντι στον Τούρκο πρωθυπουργό με κείμενο κοινών θέσεων-πακέτο ανταλλαγμάτων στο οποίο κατέληξαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που ολοκληρώθηκε τα ξημερώματα της Παρασκευής χωρίς να δοθεί επίσημη συνέντευξη Τύπου.
Μετά την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης σε επίπεδο «28» για να υπάρξει «συμφωνία για τη συμφωνία» πήραν τη σκυτάλη οι πρόεδροι ΕΕ και Κομισιόν, Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, μεταφέροντας τις ευρωπαϊκές θέσεις στον Αχμέτ Νταβούτογλου.
Οι συνομιλίες διακόπτονταν ανά διαστήματα για να λάβουν χώρα διαβουλεύσεις σε τεχνικό επίπεδο, καθώς και για να ενημερωθούν σχετικά με την πορεία τους οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες. Ακολούθησε η συνεδρίαση των «28» και η έγκριση του αναθεωρημένου σχεδίου για να επιστρέψει ο Νταβούτογλου στο Συμβούλιο για την τελική επικύρωση.
Βίντεο με τις δηλώσεις Τσίπρα για τη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας
